Diyabet, kandaki şekerdüzeyini dengeleyen insülin hormonunun; eksikliği ve/veya yeterince salgılanmasına rağmen, vücutta kullanılamaması sonucu oluşan kronik metabolizma bozukluğudur.
a.Enerji Metabolizması ve DiyabetŞekervücudun temelenerji kaynağıdır. Şekeriki yolla elde edilir;1.Karbonhidrat içeren besinlerle alınabilir (dış kaynaklı),2.Karaciğerde depolanmış halde bulunur, gerektiğinde kana verilir (içkaynaklı).Besinlerle alınan şeker, mideye, oradan bağırsaklara geçer ve emilerek kana karışır. Pankreasta üretilen insülin hormonu ise dolaşımda bulunan şekerdüzeyini düzenler ve kanda şekeryükseldiğinde pankreastan salınarak kan şekerininormal düzeylere indirir.
b.Karbonhidratlar Vücudumuzda NasılKullanılır?•Karbonhidratlı besinler sindirildikten sonra barsaklardan emilerek ŞEKERolarak kanageçer.•Şeker, karaciğer ve kaslarda GLİKOJEN olarakdepolanır.•Beyin şekeridepolamaz fakat sürekli olarakkullanır.
– Pankreas: Midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organ olup vücut için önemli enzimleri ve hormonları üretir. İnsülin de bunlardanbiridir.
– İnsülin: Vücutta enerji dengesini kontrol eden bir hormondur. Görevi, kandaki şekerinhücre içine girmesini sağlamaktır. Hücre içine giren şeker, enerji kaynağı olarak kullanılır. Böylece kanda şekerinyükselmesi deönlenir.
c.Normal Kan ŞekeriDeğerleriEn az 8 (ideal olarak 10) saat aç kaldıktan sonra ölçülen şekerdüzeyine, ‘açlık kan şekeri’ adı verilir. Normal değeri; 70-100 mg/dl’dir.Yemeğe başladıktan2 saat sonra ölçülen kan Şekerine‘tokluk kan şekeri’ adı verilir ve normal koşullarda 140 mg/dl’nin altında olması gerekir.Şekerinhücre içine girmesi için mutlaka insüline gereksinim vardır.
İnsülin, şekerinhücre içine girmesinde hücrenin kapısını açan anahtar görevi yapar. Pankreas, yeterli insülin üretemediğinde veya insülin anahtar göreviniyapamadığında(insülindirenci)şeker,hücreiçinegiripenerjiyedönüşemez.Dolayısıylaşekerkanda yükselmeyebaşlar.
Normal sağlıklı kişilerde kanda şekerve insülin düzeyleri, biribirine paralel şekilde ve dar sınırlar içinde değişir. Örneğin yemek yenildikten sonra yükselir, uyku ve dinlenme dönemlerinde düşer.Pankreasta insülin üretiminin azalması veya insülin üretimi yeterli olduğu halde, doku ve organlar seviyesinde yeterli etki gösterememesi durumunda ‘diyabet’ gelişir. Diyabet hastalığına tıp dilinde ‘Diabetes Mellitus’ denilmektedir ve halk dilinde ‘Şeker Hastalığı’ olarak bilinmektedir.
